منظور از صیحه ی آسمانی، ظاهرأ صدایی است که در آستانه ی ظهور حضرت مهدی(ع) از آسمان شنیده می شود (1) و همه مردم آن را می شنوند. در روایت ، تعبیر های «نداء»و «فزعة»و «صوت» نیز به کار رفته که ظاهر آن ها نشان می دهد که هر یک از آن ها نشانه ی جداگانه ای است که پیش از ظهور واقع می شود(2)،لکن به نظر می رسد که این ها تعبیر هایی گوناگون از یک حادثه و یا دست کم، اشکال گوناگون یک حادثه باشند. مراد از همه آن ها ، بلند شدن صدایی در آسمان است. ولی به اعتبار اینکه صدای عظیم، بیدارباشی است که همه را متوجه خود می کند و نیز موجب وحشت عمومی و ایجاد دلهره و اضطراب می گردد، به آن صیحه ،فزعة ، صوت و ندا که هر یک بیانگر ویژگی از آن حادثه اند،اطلاق شده است. این احتمال هم وجود دارد که آن ها 3 حادثه ی جدای از هم باشند که در یک زمان رخ نمی دهند، بلکه ابتدا صدایی عظیم همه را متوجه خود می کند(صیحه)، به دنبال آن صدایی هولناک، مردم را به وحشت می اندازد(فزعه) و آن گاه صدایی از آسمان شنیده می شود که مردم را به سوی امام مهدی(ع) فرا می خواند(نداء).

امام باقر(ع) می فرماید:«ندا کننده ای از آسمان نام قائم را ندا می کند، پس هر کس در شرق و غرب است، آن را می شنود. از وحشت این صدا،خوابیده ها بیدار،ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می ایستند. رحمت خدا برکسی که از این صدا عبرت بگیرد و ندای وی را اجابت کند؛ زیرا صدای نخست، صدای جبرئیل روح الامین است. آن می فرماید:این صدا در شب جمعه 23 ماه رمضان خواهد بود. در این هیچ شک نکنید و بشنوید و فرمان برید. در آخر روز ، شیطان فریاد می زند که«فلانی مظلومانه کشته شد»تا مردم را بفریبد و به شک اندازد».(3)

البته روایت دیگری نیز به همین مضمون وجود دارد. از مجموع روایات می توان استفاده کرد:

1. «صیحه» از نشانه های حتمی ظهور است.

2. این از آسمان شنیده می شود،به گونه ای که همه ی مردم زمین از شرق و غرب آن را می شنوند.

3. محتوای این پیام آسمانی ، دعوت به حق و حمایت و بیعت با مهدی(ع) است .

4.هم زمان با آن یا کمی پس از آن ،در روی زمین نیز صدایی شنیده می شود. ندا دهنده شیطان است که مردم را به گمراهی فرا می خواند.

5.جبرئیل ،مردم را به حق فرا می خواند.(4)

مطلب دیگر این که در برخی روایات ، سخن از «ندا» در کنار کعبه به میان آمده است. امام صادق(ع) می فرماید:«گویا می بینیم که حضرت قائم(ع) در روز شنبه،عاشورا، هنگام ظهر، بین رکن و مقام، در کنار کعبه ایستاده است و در پیش او، جبرئیل صدا می زند: بیعت برای خداست... ».(5)

گویا این ندا غیر از ندای آسمانی و صیحه است که به عنوان نشانه ی ظهور بیان شده، زیرا این ندا در زمین و پس از ظهور است و ندا در آسمان و در آغاز روز صورت می گیرد. ولی احتمال هم دارد که همان صدای آسمانی ، توسط سخن گوی حق، جبرئیل، از کنار کعبع بلند شود و در تمام جهان شنیده شود.(6)

از امام صادق(ع) درباره ی ندای آسمانی پرسیدند، فرمود:«هر جامعه و مردمی به زبان و فرهنگ خود، آن ندای آسمانی را می شنود».(7)

پی نوشت ها:

1-وافی، ج2، ص443

2-غیبة نعمانی، ص 257

3-همان، ص 254

4-برترین های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص 230

5-غیبة طوسی، ص453 ؛ منتخب الاثر، 464

6-برترین های فرهنگ مهدویت در مطبوعات،ص233

7-غیبة طوسی، ص266؛ بحار الانوار،ج52،ص288

منبع : فرهنگ الفبای مهدویت،موعود نامه، مجتبی تونه ای